Odruch Moro

Czym jest odruch Moro?

Odruch Moro, znany również jako odruch przestraszenia lub odruch obejmowania, to jeden z podstawowych odruchów pierwotnych, które pojawiają się u noworodków już w pierwszych chwilach życia. Jest to naturalna reakcja neurologiczna na nagłe bodźce – zarówno dźwiękowe, jak i kinestetyczne – takie jak gwałtowne ruchy, silny hałas, nagła zmiana pozycji ciała, czy uczucie spadania. Jego obecność jest istotnym wskaźnikiem prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego dziecka. Odruch Moro pojawia się już w życiu płodowym (około 28. tygodnia ciąży), a po urodzeniu pozostaje aktywny do około 4–6 miesiąca życia, po czym stopniowo zanika, dając miejsce bardziej dojrzałym reakcjom ruchowym.

Jak wygląda mechanizm odruchu Moro?

Mechanizm odruchu Moro przebiega w dwóch wyraźnych fazach:

Faza I – faza rozszerzenia: W odpowiedzi na nagły bodziec dziecko gwałtownie wyrzuca ręce na boki, z szeroko otwartymi dłońmi i palcami. Równocześnie może dojść do lekkiego wyprostu nóg, odgięcia głowy do tyłu oraz napięcia całego ciała. Często towarzyszy temu głęboki wdech.

Faza II – faza przywiedzenia: Po kilku sekundach następuje szybkie przyciągnięcie rąk z powrotem do klatki piersiowej, zazwyczaj z zaciśniętymi piąstkami. Ruch ten bywa interpretowany jako próba objęcia – stąd alternatywna nazwa odruchu: „odruch obejmowania”. Dziecko może w tej fazie wydać dźwięk przypominający płacz, co świadczy o stresie wywołanym reakcją. Pojawia się także wydech i często mimowolne napięcie mięśni tułowia.

Co wywołuje odruch Moro?

Odruch Moro może zostać wywołany przez wiele różnych bodźców zewnętrznych lub zmian w otoczeniu. Najczęstsze przyczyny to:

• nagły, głośny dźwięk (np. trzaśnięcie drzwiami),
• zmiana pozycji dziecka (np. szybkie podniesienie lub odłożenie do łóżeczka),
• gwałtowny ruch, który zaburza poczucie równowagi,
• uczucie spadania (nawet minimalne opuszczenie głowy w tył),
• silne światło,
• kontakt z mokrym lub zimnym materiałem (np. chusteczka, pieluszka),
• nieoczekiwany dotyk w okolicy tułowia lub kończyn.

Warto podkreślić, że u bardzo wrażliwych niemowląt odruch ten może być wywoływany nawet przez stosunkowo słabe bodźce.

Czy odruch Moro powinien niepokoić?

W pierwszych miesiącach życia odruch Moro jest całkowicie fizjologicznym zjawiskiem i nie powinien budzić niepokoju. Jego obecność świadczy o dojrzewaniu układu nerwowego i odpowiedzi mózgu na nagłe bodźce. Zwykle zaczyna słabnąć około 3. miesiąca życia i powinien całkowicie zaniknąć do końca 6. miesiąca.

Niepokojące mogą być jednak pewne odstępstwa od normy. Brak odruchu Moro po urodzeniu może świadczyć o uszkodzeniach centralnego układu nerwowego, w tym mózgu lub rdzenia kręgowego. Z kolei jednostronny (asymetryczny) odruch – kiedy tylko jedna ręka wykonuje charakterystyczny ruch – może wskazywać na uraz okołoporodowy, taki jak złamanie obojczyka lub uszkodzenie splotu ramiennego. Również przetrwały odruch Moro, który utrzymuje się po 6. miesiącu życia, może wpływać negatywnie na dalszy rozwój dziecka – szczególnie w zakresie koordynacji ruchowej, równowagi i integracji sensorycznej.

W takich przypadkach niezbędna jest konsultacja z pediatrą lub specjalistą rozwoju niemowląt (np. fizjoterapeutą dziecięcym, neurologiem dziecięcym lub terapeutą integracji sensorycznej).

Jak pomóc dziecku podczas występowania odruchu Moro?

Choć odruch Moro jest naturalną reakcją, może być dla dziecka stresujący. W niektórych przypadkach wybudza ono dziecko ze snu lub powoduje nadmierne pobudzenie. Aby zminimalizować dyskomfort, warto zadbać o odpowiednie warunki:

• zapewnij spokojne, ciche otoczenie – unikaj nagłych dźwięków i intensywnych bodźców,
• unikaj gwałtownych ruchów przy podnoszeniu i odkładaniu dziecka – zawsze stabilizuj główkę i tułów,
• otulaj dziecko w delikatny, ale stabilny sposób (np. poprzez zawijanie w otulacz lub rożek) – może to ograniczyć intensywność reakcji,
• uspokajaj dziecko głosem i delikatnym dotykiem – głaskanie i kołysanie pomagają przywrócić poczucie bezpieczeństwa,
• nie zostawiaj dziecka samego bez kontaktu po wystąpieniu odruchu – bliskość opiekuna działa kojąco i redukuje stres.

Jeśli masz wątpliwości dotyczące intensywności lub częstotliwości odruchu Moro, a zwłaszcza jeśli nie zanika on po 6. miesiącu życia lub występuje w formie asymetrycznej, warto zasięgnąć porady lekarza lub specjalisty w zakresie rozwoju niemowląt. Wczesna diagnoza i ewentualna terapia mogą znacząco poprawić komfort i rozwój dziecka.