Afazja

Afazja – co to jest?

Afazja to zaburzenie zdolności mowy, które wynika z uszkodzenia mózgu, najczęściej w wyniku udaru, urazu czaszkowo-mózgowego, nowotworu lub innych chorób neurologicznych. Może dotyczyć zarówno rozumienia mowy, jak i jej produkcji, czytania oraz pisania.

Afazja nie jest związana z problemami mięśniowymi (np. trudnością w poruszaniu językiem czy wargami), ale wynika z uszkodzenia obszarów mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie języka, zwykle znajdujących się w lewej półkuli.

Rodzaje afazji

1. Afazja ruchowa (Broki)
   • Problem z mówieniem – osoba ma trudność w budowaniu zdań, mówi wolno, z wysiłkiem i używa prostych słów.
   • Rozumienie mowy jest stosunkowo dobre.
2. Afazja czuciowa (Wernickego)
   • Osoba mówi płynnie, ale jej wypowiedzi są chaotyczne, pełne błędów i często niezrozumiałe.
   • Rozumienie mowy jest poważnie zaburzone.
3. Afazja globalna
   • Najcięższa forma afazji, w której zarówno rozumienie, jak i mówienie są poważnie uszkodzone.
   • Osoba może mieć problem z każdym aspektem komunikacji językowej.

Objawy afazji

• Trudności z formułowaniem zdań.
• Problemy ze zrozumieniem tego, co mówią inni.
• Używanie niewłaściwych słów lub tworzenie „nieistniejących” słów.
• Trudności w czytaniu i pisaniu.
• Powtarzanie tych samych słów lub fraz.

Przyczyny afazji

Afazja jest wynikiem uszkodzenia obszarów mózgu odpowiedzialnych za język. Do najczęstszych przyczyn należą:

1. Udar mózgu – to główna przyczyna afazji, wynikająca z niedokrwienia lub wylewu krwi do mózgu.
2. Urazy mózgu – np. w wyniku wypadków.
3. Nowotwory mózgu – gdy guz uciska na obszary językowe.
4. Choroby neurodegeneracyjne – takie jak choroba Alzheimera.

Jak diagnozuje się afazję?

Afazję diagnozuje się za pomocą:

• Wywiadu medycznego: Opis objawów i historia choroby.
• Badania neurologicznego: Ocena pracy mózgu i układu nerwowego.
• Testów językowych: Sprawdzenie zdolności rozumienia, mówienia, czytania i pisania.
• Badań obrazowych: Tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) w celu zlokalizowania uszkodzenia mózgu.

Leczenie afazji

1. Terapia logopedyczna
   • Ćwiczenia mowy, rozumienia i komunikacji, dostosowane do rodzaju afazji.
   • Często obejmuje naukę alternatywnych sposobów komunikacji, takich jak gesty czy używanie tablic obrazkowych.
2. Rehabilitacja neurologiczna
   • Praca nad przywróceniem funkcji mózgowych i kompensacją utraconych zdolności.
3. Wsparcie technologiczne
   • Aplikacje mobilne i programy wspierające naukę mowy i komunikacji.
4. Farmakoterapia (w niektórych przypadkach)
   • Leki poprawiające ukrwienie mózgu lub wspierające regenerację komórek nerwowych.

Jak wspierać osobę z afazją?

• Rozmawiaj powoli i prostymi zdaniami.
• Daj osobie czas na odpowiedź – nie przerywaj jej.
• Korzystaj z gestów lub obrazków, aby ułatwić komunikację.
• Bądź cierpliwy i zachęcaj do prób mówienia.

Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmaga się z afazją, skontaktuj się z neurolologopedą – odpowiednio dobrana terapia może znacząco poprawić jakość życia.